जेव्हा फुफ्फुसातील असामान्य पेशी अनियंत्रितपणे वाढतात तेव्हा फुफ्फुसाचा कर्करोग होतो, ज्यामुळे श्वासोच्छवासावर आणि एकूण फुफ्फुसांच्या कार्यावर परिणाम करणारे गंभीर आरोग्य स्थिती निर्माण होते. (सिगारेट)
जागतिक स्तरावर, फुफ्फुसाचा कर्करोग दरवर्षी 2 दशलक्षाहून अधिक लोकांना प्रभावित करतो, ज्यामुळे तो सर्वात सामान्य आणि प्राणघातक कर्करोगाच्या प्रकारांपैकी एक बनतो.
त्याची व्याप्ती असूनही, फुफ्फुसाचा कर्करोग अनेक समजांमध्ये अडकलेला आहे.
फुफ्फुसाच्या कर्करोगाबद्दलच्या अशा मिथकांना दूर करण्यासाठी आणि या गंभीर आणि जीवघेण्या स्थितीबद्दल अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी, वाचा.
फुफ्फुसाचा कर्करोग म्हणजे काय आणि त्याची लक्षणे कोणती?
फुफ्फुसाचा कर्करोग हा कर्करोगाचा एक प्रकार आहे जो फुफ्फुसांमध्ये सुरू होतो, जेथे असामान्य पेशी अनियंत्रितपणे वाढतात आणि ट्यूमर तयार करतात, फुफ्फुसाच्या सामान्य कार्यामध्ये व्यत्यय आणतात.
ही एक गंभीर आरोग्य समस्या आहे ज्यामुळे गंभीर हानी आणि मृत्यू होऊ शकतो. फुफ्फुसाच्या कर्करोगाच्या लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट असू शकते:
• सततचा खोकला
• छातीत दुखणे
• श्वास लागणे
• खोकल्याने रक्त येणे
इतर लक्षणांमध्ये अस्पष्ट वजन कमी होणे, थकवा येणे आणि वारंवार होणारे श्वसन संक्रमण यांचा समावेश असू शकतो.
रोग जसजसा वाढत जातो तसतसे लक्षणे खराब होऊ शकतात, ज्यामुळे गंभीर अस्वस्थता येते आणि संपूर्ण आरोग्यावर परिणाम होतो.
वेळेवर उपचार न केल्यास फुफ्फुसाचा कर्करोग जीवघेणा ठरू शकतो.
गैरसमज: धूम्रपानामुळे तणाव दूर होण्यास मदत होते
उत्तर: संशोधनात असे दिसून आले आहे की धूम्रपानामुळे एकूणच तणावाची पातळी वाढते.
सिगारेटचा बराचसा स्पष्ट शांत परिणाम निकोटीन काढून घेतल्याने होणारी लक्षणे (जसे की चिडचिडेपणा, चिंता आणि अस्वस्थता) कमी झाल्यामुळे होतो.
तसेच, धुम्रपानातून मिळणारी काही विश्रांती ही सिगारेटच नव्हे, तर विश्रांती आणि काही खोल श्वास घेण्यापासून आहे.
धूम्रपानामुळे दिवसभरात सिगारेटच्या दरम्यान वारंवार पैसे काढणे यामुळे तणाव वाढतो. धूम्रपानाच्या अपराधीपणामुळे आणि लज्जेमुळे आणि आरोग्यावरील परिणामांबद्दलच्या चिंतेमुळे आणखी तणाव निर्माण होतो.
शिवाय, निकोटीन एक उत्तेजक आहे आणि एड्रेनालाईन सारखे तणाव संप्रेरक सोडते. संशोधन अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की माजी धूम्रपान करणाऱ्यांना ते धुम्रपान करताना कमी ताणतणाव जाणवतात.
गैरसमज: दररोज फक्त काही सिगारेट ओढणे हे धोकादायक नसते.
उत्तर: संशोधनात असे दिसून आले आहे की हलक्या धुम्रपानामुळे होणारे आरोग्य धोके लक्षणीय आहेत.
दररोज फक्त 1-4 सिगारेट ओढणाऱ्यांना हृदयविकाराच्या झटक्याने मरण्याचा धोका 3 पट आणि धूम्रपान न करणाऱ्यांच्या तुलनेत फुफ्फुसाच्या कर्करोगाने मृत्यू होण्याचा धोका 3-5 पट जास्त असतो.
एकूणच त्यांचा कोणत्याही कारणामुळे मृत्यू होण्याचा धोका धूम्रपान न करणाऱ्यांच्या तुलनेत 57% ने वाढतो.
हलक्या धुम्रपान करणाऱ्यांमध्ये वाढ झाल्याचे सिद्ध झालेल्या इतर परिस्थितींमध्ये गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल कॅन्सर (अन्ननलिका, पोट आणि स्वादुपिंड), खालच्या श्वसनमार्गाचे संक्रमण, मोतीबिंदू, स्त्री-पुरुषांमध्ये प्रजनन क्षमता कमी होणे, एक्टोपिक गर्भधारणा, प्लेसेंटा प्रेव्हिया आणि हाडांची खनिज घनता कमी होणे यांचा समावेश होतो.
गैरसमज : फक्त धूम्रपान करणाऱ्यांनाच फुफ्फुसाचा कर्करोग होतो
उत्तर: सर्वात प्रचलित मिथकांपैकी एक म्हणजे फुफ्फुसाचा कर्करोग फक्त धूम्रपान करणाऱ्यांनाच होतो.
वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) नुसार, धूम्रपान हे फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचे प्रमुख कारण आहे आणि अंदाजे 85 टक्के प्रकरणांसाठी जबाबदार आहे, धूम्रपान न करणाऱ्यांना देखील हा आजार होऊ शकतो.
यूएस सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेन्शन स्पष्ट करतात की फुफ्फुसाच्या कर्करोगाच्या सुमारे 10-20 टक्के प्रकरणे अशा लोकांमध्ये आढळतात ज्यांनी कधीही धूम्रपान केले नाही किंवा त्यांच्या आयुष्यात 100 पेक्षा कमी सिगारेट ओढल्या नाहीत.
दरवर्षी, फुफ्फुसाच्या कर्करोगाने सुमारे 7,300 मृत्यू धूम्रपान न करणाऱ्या लोकांमध्ये होतात किंवा जे लोक धुम्रपान करतात.
याशिवाय, आनुवंशिकता, रेडॉन वायू आणि पर्यावरणीय प्रदूषक यांसारखे घटक फुफ्फुसाचा कर्करोग होण्याचा धोका वाढवू शकतात.
गैरसमज : ई-सिगारेट धूम्रपान सुरक्षित आहे
वस्तुस्थिती: ई-सिगारेट हा पारंपारिक धुम्रपानासाठी सुरक्षित पर्याय आहे असे अनेकजण गृहीत धरतात.
तथापि, ई-सिगारेट अजूनही वापरकर्त्यांना हानिकारक रसायनांच्या संपर्कात आणतात आणि न्यूरोटॉक्सिसिटी रिसर्चने प्रकाशित केलेल्या अभ्यासानुसार, क्रॉनिक ऑब्स्ट्रक्टिव्ह पल्मोनरी डिसीज (सीओपीडी) सारख्या फुफ्फुसाच्या आजारांचा धोका वाढवू शकतो.
ते सिगारेटपेक्षा कमी हानीकारक असले तरी ते धोक्याशिवाय नसतात आणि त्यांना पूर्णपणे सुरक्षित पर्याय मानले जाऊ नये.
गैरसमज: NRT वापरताना धूम्रपान करणे धोकादायक आहे
उत्तर: एनआरटी वापरताना धूम्रपान करणे हे धूम्रपानापेक्षा जास्त धोकादायक नाही.
धूम्रपान करताना NRT वापरल्याने कोणतेही महत्त्वपूर्ण दुष्परिणाम अभ्यासांना आढळले नाहीत.
NRT कडून निकोटीन प्राप्त करताना, धूम्रपान करणारे साधारणपणे त्यांचे सिगारेटचे सेवन कमी करतात किंवा कमी तीव्रतेने धुम्रपान करतात कारण त्यांना सिगारेटमधून निकोटीनची कमी गरज असते.
गैरसमज: NRT चे एकापेक्षा जास्त प्रकार (जसे की निकोटीन पॅच आणि निकोटीन माऊथ स्प्रे) वापरणे असुरक्षित आहे.
उत्तर: NRT चे एकापेक्षा जास्त प्रकार एकत्र करून तुम्हाला सोडण्यात मदत करण्यासाठी सुरक्षितपणे वापरले जाऊ शकते.
निकोटीन पॅच निकोटीन माऊथ स्प्रे, लोझेंज, गम किंवा इनहेलेटरसह एकत्रित केल्याने केवळ पॅच वापरण्यावर दुष्परिणामांमध्ये लक्षणीय वाढ होत नाही.
हे संयोजन लालसा आणि निकोटीन काढण्याच्या लक्षणांपासून अधिक चांगली आराम देते आणि यशस्वीरित्या सोडण्याची शक्यता वाढवते, विशेषत: जे निकोटीनवर अवलंबून आहेत त्यांच्यासाठी.
कॉम्बिनेशन थेरपीची आता तंबाखू उपचार तज्ञांकडून मोठ्या प्रमाणावर शिफारस केली जाते.
गैरसमज: सोडायला उशीर झाला आहे. नुकसान झाले आहे
उत्तर: कोणत्याही वयात धूम्रपान सोडल्यानंतर होणारे नुकसान लवकर सुधारते.
धूम्रपानाचे अनेक आरोग्यावर होणारे परिणाम कोणत्याही वयात सोडल्यानंतर झपाट्याने उलटतात.
वयाच्या 50 व्या वर्षापूर्वी सोडल्यास पुढील 15 वर्षांमध्ये तुमचा मृत्यू होण्याचा धोका निम्म्याने कमी होतो.
हृदयविकाराचा झटका येण्याचा धोका सुमारे 3 वर्षांनी 50% कमी होतो. फुफ्फुसाच्या कर्करोगाच्या बाबतीत, तुमचा धोका 10 वर्षांत निम्म्यावर येतो.
जेव्हा तुम्ही लवकर थांबता तेव्हा सोडण्याचे फायदे सर्वात जास्त असतात.
तथापि, वयाच्या 60 व्या वर्षी सोडल्यास देखील धूम्रपान चालू ठेवणाऱ्यांच्या तुलनेत आयुर्मान 3 वर्षांनी वाढते.
गैरसमज : तुम्हाला फुफ्फुसाचा कर्करोग असल्यास, सोडणे निरर्थक आहे
वस्तुस्थिती: फुफ्फुसाच्या कर्करोगाच्या निदानानंतर धूम्रपान सोडणे निरर्थक आहे हे सर्वात हानिकारक समजांपैकी एक आहे.
प्रत्यक्षात, कधीही धूम्रपान सोडल्याने आपल्या फुफ्फुसांचे आरोग्य सुधारू शकते आणि ते उपचारांमध्ये देखील मदत करू शकते आणि संभाव्यतः रोगाची प्रगती कमी करू शकते.
म्हणून, जरी तुमचे आधीच निदान झाले असले तरीही, आता धूम्रपान सोडा!
गैरसमज : कौटुंबिक इतिहास असल्यास तुम्हाला फुफ्फुसाचा कर्करोग नक्कीच होईल
वस्तुस्थिती: फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचा कौटुंबिक इतिहास असल्याने तुमचा धोका वाढू शकतो, परंतु तुम्हाला हा आजार होईल याची खात्री देत नाही.
“आनुवंशिकता एक भूमिका बजावते, परंतु इतर घटक जसे की धुम्रपान आणि कार्सिनोजेन्सच्या संपर्कात येण्याचे महत्त्वपूर्ण योगदान आहे.
फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचा कौटुंबिक इतिहास असलेल्या बर्याच लोकांना तो कधीच विकसित होत नाही, तर ज्यांना असा इतिहास नसतो त्यांना अजूनही निदान केले जाऊ शकते,” तज्ञ म्हणतात.
गैरसमज: निकोटीन रिप्लेसमेंट थेरपी (NRT) धूम्रपानाइतकीच हानिकारक आहे
उत्तर: NRT (पॅच, गम, लोझेंज, इनहेलेटर, माउथ स्प्रे) हे धूम्रपान करण्यापेक्षा नेहमीच जास्त सुरक्षित असते.
NRT तुमच्या शरीराला धूम्रपानामुळे प्राप्त होणाऱ्या काही निकोटीनची जागा घेते, परंतु खूपच कमी पातळीवर. NRT मधील निकोटीनचे काही दुष्परिणाम आहेत.
धुम्रपानामुळे होणारी सर्वाधिक हानी टार आणि कार्बन मोनोऑक्साइडमुळे होते जी निकोटीन बदलण्याच्या उत्पादनांमध्ये आढळत नाहीत.
NRT मधून निकोटीन धुम्रपानाच्या तुलनेत खूप हळू आणि कमी स्तरावर वितरित केले जाते. परिणामी, एनआरटीचे व्यसन होण्याचा धोका फारच कमी आहे.
कोणत्याही परिस्थितीत, NRT चा दीर्घकाळ वापर केल्यास फारच कमी धोका असतो आणि धुम्रपान चालू ठेवण्यापेक्षा ते जास्त सुरक्षित असते.
गैरसमज: चॅम्पिक्स (व्हॅरेनिकलाइन) तुम्हाला नैराश्य किंवा आत्मघाती बनवू शकते
उत्तर: चॅम्पिक्समुळे ही लक्षणे उद्भवतात असा कोणताही वैज्ञानिक पुरावा नाही.
असे अहवाल आले आहेत की चॅम्पिक्स वापरणारे काही रुग्ण नैराश्याने, अस्वस्थ झाले, त्यांच्या वागणुकीत बदल झाले, आत्महत्येचे विचार आले किंवा प्रत्यक्षात त्यांनी आत्महत्या केली.
तथापि, सर्व वैज्ञानिक पुराव्यांचे काळजीपूर्वक पुनरावलोकन केल्यावर चॅम्पिक्स कारणीभूत असल्याचा कोणताही पुरावा आढळला नाही.
अलीकडे, नैराश्य आणि स्किझोफ्रेनियाने ग्रस्त धूम्रपान करणाऱ्यांमध्ये चॅम्पिक्सचे अनेक अभ्यास झाले आहेत.
चॅम्पिक्स वापरणाऱ्या रूग्णांना प्लेसबो वापरणाऱ्यांपेक्षा या प्रकारचे कोणतेही दुष्परिणाम नाहीत.
धूम्रपान बंद केल्याने वर नमूद केलेली लक्षणे उद्भवू शकतात आणि हे कदाचित त्या अहवालांचे मुख्य कारण आहे, चॅम्पिक्स नाही.
असे असले तरी, जर तुम्ही Champix चा वापर सोडण्यास मदत करत असाल, तर तुमच्या मनःस्थितीत किंवा वर्तनातील बदल तुमच्या डॉक्टरांना कळवणे महत्त्वाचे आहे.
चॅम्पिक्स हे उपलब्ध सर्वात शक्तिशाली अँटी-स्मोकिंग औषध आहे आणि यामुळे अनेक लोकांना ते सोडण्यास मदत झाली आहे जे अन्यथा करू शकत नाहीत. हे सुरक्षित आणि चांगले सहन केले जाते.
कोणत्याही औषधाने साइड इफेक्ट्स होऊ शकतात परंतु धूम्रपान चालू ठेवण्यापासून आरोग्याच्या मोठ्या जोखमींपासून ते वजन केले पाहिजे.
गैरसमज : फुफ्फुसाचा कर्करोग हा वृद्धांसाठी एक आजार आहे
वस्तुस्थिती: आणखी एक सामान्य गैरसमज असा आहे की फुफ्फुसाचा कर्करोग फक्त वृद्ध व्यक्तींना प्रभावित करतो.
ऑन्कोलॉजी लेटर्समध्ये प्रकाशित केलेल्या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की फुफ्फुसाच्या कर्करोगाच्या बहुतेक प्रकरणांचे निदान 65 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांमध्ये होते,
परंतु हा रोग तरुण व्यक्तींना प्रभावित करू शकतो आणि करू शकतो.
वयानुसार फुफ्फुसाचा कर्करोग होण्याचा धोका वाढतो, परंतु तरुण लोकांमध्ये देखील निदान केले जाऊ शकते, विशेषत: जर त्यांच्यात रोगाचा कौटुंबिक इतिहास किंवा कार्सिनोजेन्सचा लक्षणीय संपर्क यासारखे इतर जोखीम घटक असतील.
गैरसमज: तुमची सिगारेट कमी करणे किंवा सौम्य सिगारेट ओढणे धूम्रपानामुळे होणारे नुकसान कमी करते
उत्तर: तुमचे सिगारेटचे सेवन कमी करणे किंवा सौम्य सिगारेटमध्ये बदल केल्याने तुमचे आरोग्य सुधारत नाही आणि धूम्रपान-संबंधित आजारामुळे तुमचा मृत्यू होण्याचा धोका लक्षणीय प्रमाणात कमी होत नाही.
याचे कारण असे आहे की धूम्रपान करणारे कमकुवत सिगारेट (प्रतिपूरक धूम्रपान) कमी करतात किंवा धूम्रपान करतात तेव्हा ते अवचेतनपणे त्यांचे धूम्रपान समायोजित करतात.
जेव्हा तुम्ही कमी किंवा कमकुवत सिगारेट ओढता, तेव्हा तुम्ही प्रत्येक सिगारेट अधिक निकोटीन काढण्यासाठी अधिक तीव्रतेने ओढता आणि तुमची निकोटीन पातळी कम्फर्ट झोनमध्ये ठेवता.
कमी झालेली संख्या किंवा कमकुवत सिगारेटची भरपाई करण्यासाठी तुम्ही प्रत्येक सिगारेटमधून अधिक पफ आणि सखोल पफ घेता.
गैरसमज: निकोटीन हा सिगारेटमधील प्रमुख विषारी घटक आहे
उत्तर: निकोटीन हे सिगारेटमधील व्यसनाधीन औषध आहे परंतु ते इतर पदार्थ आहेत जे सर्वात जास्त नुकसान करतात.
सिगारेटमध्ये असलेल्या निकोटीनच्या डोसमध्ये हृदयविकाराचा झटका, कर्करोग किंवा फुफ्फुसाचे नुकसान होत नाही.
तंबाखूमधील इतर 7,000 विषारी आणि रसायने हानिकारक आहेत, विशेषतः टार आणि कार्बन मोनोऑक्साइड.
तंबाखूच्या धुरात कर्करोग निर्माण करणारे ७० ज्ञात घटक आहेत.
गैरसमज : अँटिऑक्सिडंट सप्लिमेंट्स फुफ्फुसाच्या कर्करोगापासून संरक्षण करतात
वस्तुस्थिती: अनेक लोकांचा असा विश्वास आहे की अँटिऑक्सिडंट सप्लिमेंट घेतल्याने फुफ्फुसाचा कर्करोग टाळता येतो किंवा बरा होतो.
तथापि, या फायद्याचे समर्थन करण्यासाठी कोणताही अभ्यास नाही.
उच्च-अँटीऑक्सिडंट आहाराऐवजी, आपल्या फुफ्फुसांचे आरोग्य सुधारण्यासाठी आणि कर्करोगाचा धोका कमी करण्यासाठी फळे आणि भाज्यांनी समृद्ध संतुलित आहारावर लक्ष केंद्रित करा.
गैरसमज : फुफ्फुसाचा कर्करोग नेहमीच प्राणघातक असतो
वस्तुस्थिती: फुफ्फुसाचा कर्करोग नेहमीच प्राणघातक असतो ही कल्पना खरी नाही.
फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचे काही प्रकार पसरण्यापूर्वी त्यांचे निदान झाल्यास ते बरे मानले जाऊ शकतात.
तथापि, बरा हा शब्द कर्करोगासाठी डॉक्टर वापरत नाहीत.
तुम्हाला पाच वर्षे किंवा त्याहून अधिक काळ रोगाचा (एनईडी) कोणताही पुरावा नसल्यास, तुम्हाला बरे समजले जाईल.
कॅन्सर रिसर्च यूकेनुसार, स्टेज 1 फुफ्फुसाचा कर्करोग असलेले 65 टक्के लोक जगू शकतात, तर स्टेज 4 फुफ्फुसाचा कर्करोग असलेले केवळ 5 टक्के लोक जगू शकतात.
तथापि, प्रगत उपचारांमुळे, सुधारणेचे प्रमाण वाढत आहे.
गैरसमज : टॅल्कम पावडरमध्ये श्वास घेतल्याने फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचा धोका वाढतो
वस्तुस्थिती: पुष्कळ लोकांचा असा विश्वास आहे की टॅल्कम पावडरमध्ये चुकून श्वास घेणे हे फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचे एक महत्त्वाचे कारण आहे.
तथापि, टॅल्कम पावडर आणि फुफ्फुसाचा कर्करोग यांच्यात कोणताही मजबूत संबंध आढळला नाही.
“फुफ्फुसाच्या कर्करोगासाठी प्राथमिक जोखीम घटक धूम्रपान करणे आणि एस्बेस्टोस सारख्या कार्सिनोजेन्सच्या संपर्कात राहणे,” डॉक्टर म्हणतात.
लेख आवडला तर नक्की शेयर करा.