आज मी आरोग्यासाठी कोणतीही औषधपद्धती, आहाराचे नियम इत्यादी न सांगता जुनाट आजारांसाठी सर्वांत सोपा, आर्थिक खर्च न लागणारा उपाय सांगणार आहे, तो म्हणजे अनवाणी पायाने जमिनीवर चालणे.
या इंग्रजीत वैद्यकीय भाषेमध्ये earthing किंवा grounding म्हणतात. यामुळे तुमचे जुनाट आजार बरे होण्यास मदत होऊ शकते.
कसे ते थोडक्यात समजून घेऊया. कोणत्याही इलेक्ट्रॉनिक वस्तूमधील एक वायर जमिनीमध्ये पुरतात, म्हणजेच त्या वस्तूमधील अतिरिक्त विद्युत प्रवाह किंवा काही अडचण झाली तर ते सर्व electrical imbalances पृथ्वीमध्ये निघून जातात आणि ती वस्तू किंवा वायर खराब होत नाहीत.
याला earthing असे म्हणतात. ते केले नाही, तर अनेक उपकरणे जळतील, शॉर्ट सर्किट होतील.
इथूनच आपल्या शरीराच्या earthing ची संकल्पना, त्याचे
प्रणेते क्लिंट ओबेर यांना सुचली. अनवाणी चालण्यामागे साधे विज्ञान आहे.
अनवाणी चालण्याचे विज्ञान
मुळात आपण जैवविद्युत (bio-electrical) प्राणी आहोत. आपल्या शरीरामध्ये सतत सकारात्मक ऊर्जा (इलेक्ट्रॉन्सच्या अभावामुळे) असते.
आपण विविध इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे हाताळतो, wifi, रेडियो सिग्नल्ससारख्या अनेक प्रकारच्या कंपनांना सतत expose होत असतो.
तसेच पेशींच्या पातळीवर अनेक केमिकल reactions पूर्ण होण्यासाठी नकारात्मक चार्जची (इलेक्ट्रॉन्स) गरज असते.
हे इलेक्ट्रॉन्स कमी पडले, तर फ्री रॅडिकल्स नावाचे हानी करणारे पदार्थ तयार होतात. या फ्री रॅडिकल्समुळे शरीरामध्ये क्रोनिक सूज = inflammation दाह यांची सुरुवात होते.
या सुजेमुळे कोणाला सांधेदुखी होते, तर कोणाला मधुमेह किंवा कॅन्सर. परिणामी शरीरामध्ये एकूण निव्वळ सकारात्मक चार्ज उरतो.
जमिनीवर अनवाणी चालल्यामुळे जमिनीत भरपूर प्रमाणात उपलब्ध असणारे इलेक्ट्रॉन्स शरीरात येतात आणि शरीरातील दाह कमी व्हायला मदत होते.
जमीन ही मोठी नकारात्मक चार्जचा (इलेक्ट्रॉन्स) स्रोत आहे.
आपण पृथ्वीशी संपर्कात येतो, तेव्हा अर्थिंगद्वारे, नकारात्मक ऊर्जा (electrons) शरीरात प्रवेश करतात आणि शरीराला सकारात्मकवरून शून्य चार्ज (neutral) होण्यास मदत होते.
आजकाल शहरामध्ये अनवाणी पायाने खेळणे कठीण होऊन बसले आहे. बहुतांश जमीन आता टाइल्स, रस्ते यांनी झाकली गेली आहे.
आपण बागेत गेलोच तरी खास स्पोर्ट्स शूज घालून जातो. आपण चक्क नेहमी रबराच्या चप्पल वापरल्यामुळे पृथ्वीच्या संपर्कात नसतोच आणि आपल्यातील
पेशी इलेक्ट्रॉन्सच्या अभावी निरनिराळ्या आजारपणाने त्रस्त असतात. १९६०च्या सुमारास जेव्हा रबरापासून पादत्राणे बनायला सुरुवात झाली, त्यानंतर जुनाट आजारांचे प्रमाण झपाट्याने वाढल्याचे लक्षात येते.
ऑर्थोपेडिक व्यावसायिकांच्या मते, अनवाणी चालणे आपली नैसर्गिक चाल पुनर्संचयित करते आणि शूजची पॅडिंग आणि रचना कालांतराने, शरीराला बळकट करणारे विशिष्ट स्नायू गट वापरण्यापासून रोखू शकते.
शूजशिवाय चालण्याने संतुलन सुधारते, वेदना कमी होण्यास मदत होते आणि कूल्हे, गुडघे आणि कोर यांचे यांत्रिक तंत्र सुधारते.
आपले पूर्वज पृथ्वीच्या ऊर्जेशी घनिष्ठ संबंधाने उत्क्रांत झाले. आम्ही अनवाणी चाललो.
आम्ही जमिनीवर झोपलो. आम्हाला पृथ्वीच्या बरे होणाऱ्या नैसर्गिक उपचार ऊर्जा किंवा अर्थ क्यूईचा फायदा झाला.
आज, आपला बराचसा वेळ या ग्राउंडिंग एनर्जीपासून पृथक्करणात, शूजमध्ये, आपल्या कारमध्ये आणि घरामध्ये घालवला जातो.
अर्थिंगचा सर्वात सोपा प्रकार म्हणजे गवतावर, मातीवर किंवा वाळूवर अनवाणी चालणे.
अनवाणी का चालायचे?
अगदी अलीकडे, हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग, मधुमेह आणि संधिवात ते कर्करोगाच्या काही प्रकारांपर्यंत तीव्र वेदना आणि अनेक प्रमुख आरोग्य विकारांचे प्रमुख कारण म्हणून जळजळ मोठ्या प्रमाणावर ओळखली जाते.
असे मांडण्यात आले आहे की जुनाट आजाराचे सर्व मार्ग (inflammation) जळजळी तुन जातात.
एक माहितीपूर्ण लेखक प्रश्न विचारतो ‘जर सर्व रोगाचे रस्ते जळजळ (inflammation) मधुन होत असतील तर आपण निरोगी कसे होऊ?
थोडक्यात, जळजळ (inflmmation) ही आपल्या रोगप्रतिकारक शक्तीची घुसखोरांना – बॅक्टेरिया, विषाणू आणि परागकण आणि वायू प्रदूषक यांसारख्या विदेशी शरीराची प्रतिक्रिया असते.
सामान्य सर्दी आणि ऍलर्जींशी लढण्यासाठी प्रक्षोभक प्रतिक्रिया आवश्यक आहे, परंतु जळजळ झाल्यानंतर उद्भवू शकणारा दीर्घकाळचा दाह आपल्या निरोगी पेशींवर त्याचा परिणाम करू शकतो कारण पांढऱ्या रक्त पेशी ‘स्वस्थ पेशींना ताणतणाव आणि ओव्हररोट’ या भागात पूर येतात (फोर्ब्स ).
जेव्हा आपण पृथ्वीशी संबंध जोडतो, जेव्हा आपण अनवाणी चालत जमिनीवर पडतो तेव्हा पांढऱ्या रक्त पेशींमध्ये घट आणि लाल रक्तपेशींमध्ये वाढ झाल्याचे आढळून आले आहे, जे चांगल्या प्रतिकारशक्तीचे संकेत देते.
अनवाणी चालणे अँटिऑक्सिडंट्स वाढवण्यास, जळजळ कमी करण्यास आणि झोप सुधारण्यास मदत करते असे दिसून आले आहे.
अर्थिंग किंवा ग्राउंडिंगचे पर्यायी मार्ग
अनवाणी चालण्याव्यतिरिक्त, जमिनीवर जाण्याचे अनेक मार्ग आहेत आणि प्रत्येक थेट किंवा अप्रत्यक्ष संपर्काद्वारे स्वतःला पृथ्वीशी पुन्हा जोडण्यावर लक्ष केंद्रित करते.
गवतावर किंवा वाळूवर पडून शरीराचा पृथ्वीशी संपर्क वाढवणे हा जमिनीवर जाण्याचा एक सोपा मार्ग आहे.
अनवाणी चालणे हा हंगामी व्यायाम नाही, तर एक वर्षभर उपचारात्मक तंत्र आहे जे आपल्याला जमिनीवर विद्युतरित्या पुन्हा पृथ्वीशी जोडते.
अनवाणी चालण्याचे फायदे :
● प्रतिकारशक्तीचे आरोग्य वाढते आणि ती योग्यरीत्या काम करण्यास सज्ज होऊ लागते.
● शरीरातील टॉक्झिन्स, फ्री रॅडिकल्ससारखे घातक पदार्थ कमी होतात, त्यामुळे शरीरातील दाह म्हणजेच जुनाट सूज कमी होते आणि शरीरात ‘स्ट्रेस अँड डॅमेज ‘पेक्षा healing जास्ती होऊ लागते.
● वरील कारणामुळे कॅन्सर, autoimune आजार, उच्च रक्तदाब इत्यादी जुनाट आजार होण्यापासून बचाव होतो व झाले असल्यास त्यातून बाहेर येण्यास मदत मिळते.
● गाढ झोप लागण्यास मदत होते.
● मानसिक व भावनिक ताण कमी होतो.
● आकलन, एकाग्रता, बुद्धी इत्यादी मेंदूच्या म्हणजे मज्जासंस्थेच्या प्रक्रियेत फायदे आढळून आले आहेत. अनवाणी चालण्याचे हे व असे असंख्य फायदे येणाऱ्या काळात वैज्ञानिक रिसर्चमध्ये आपल्यासमोर येतील.
● ज्यांना मधुमेह, हृदयविकार, सांधेदुखी, कॅन्सर, autoimmune आजार, अॅलर्जी, दमा, झोपेचे विकार, मनाचे आजार इत्यादी आहेत, त्यांनी रोज किमान दहा मिनिटे अनवाणी चालावे आणि आरोग्यामध्ये वाढ झाली, तर नक्की कळवावे.
● जळजळ कमी करते
● कॉर्टिसॉल कमी करते
● ऊर्जा वाढते
● थकवा कमी होतो
● बरे होण्याचा वेग वाढवते
● वेदना कमी करते
● मूड सुधारतो
● रक्तदाब कमी होतो
● शरीरातील संतुलन पुनर्संचयित करते
जेव्हा ते जमिनीवर आदळते तेव्हा तुमच्या पायाच्या स्थितीचे चांगले नियंत्रण समतोल, प्रोप्रिओसेप्शन (proprioception) आणि शरीर जागरूकता मध्ये सुधारणा, ज्यामुळे वेदना कमी करण्यात मदत होऊ शकते.
चांगले पाय यांत्रिकी, ज्यामुळे कूल्हे, गुडघे आणि गाभा यांचे सुधारित यांत्रिकी होऊ शकते.
तुमच्या पायाच्या आणि घोट्याच्या सांध्यामध्ये योग्य गतीची श्रेणी तसेच तुमच्या स्नायू आणि अस्थिबंधनांमध्ये पुरेशी ताकद आणि स्थिरता राखणे.
अयोग्यरित्या फिटिंग केलेल्या शूजपासून आराम, ज्यामुळे बनियन, हॅमरटो किंवा इतर पाय विकृती होऊ शकतात
पायाचे मजबूत स्नायू, जे पाठीच्या खालच्या भागाला आधार देतात
अनवाणी चालणे आणि व्यायाम करण्याचे संभाव्य धोके कोणते आहेत?
तुमच्या घरात अनवाणी चालणे तुलनेने सुरक्षित आहे. परंतु जेव्हा तुम्ही बाहेर जाता, तेव्हा तुम्ही स्वतःला संभाव्य धोक्यांसमोर आणता जे धोकादायक असू शकतात.
“पायात योग्य ताकद नसल्यास, तुम्हाला चालण्याची क्षमता खराब होण्याचा धोका असतो, त्यामुळे तुम्हाला दुखापत होण्याचा धोका वाढतो”.
तुमचे आयुष्य शूजमध्ये घालवल्यानंतर तुम्ही अनवाणी चालणे समाविष्ट करण्यास सुरुवात करता तेव्हा हे विचारात घेणे विशेषतः महत्वाचे आहे.
लेखक असेही म्हणतो की आपण कोणत्या पृष्ठभागावर चालत आहात याचा विचार करणे आवश्यक आहे.
शूजच्या अतिरिक्त पॅडिंगशिवाय, अनवाणी चालणे किंवा व्यायाम करणे अधिक नैसर्गिक असले तरी, तुम्हाला भूभागातून दुखापत होण्याची शक्यता असते (जसे खडबडीत किंवा ओले पृष्ठभाग किंवा तापमान, काच किंवा जमिनीवरील इतर तीक्ष्ण वस्तूंसह समस्या).
जेव्हा तुम्ही अनवाणी चालता, विशेषत: बाहेर चालता तेव्हा तुम्ही तुमचे पाय हानिकारक जीवाणू किंवा संसर्गाच्या संपर्कात येण्याची संधी देखील घेता.
अनवाणी पायांनी चालणे आणि व्यायाम कसा करावा?
अनवाणी चालणे आणि व्यायाम कसा करायचा हे जाणून घेण्यासाठी वेळ, संयम आणि योग्य माहिती लागते.
म्हणून, चालणे आणि व्यायाम करण्याच्या अधिक नैसर्गिक दृष्टिकोनाच्या बाजूने तुम्ही तुमचे शूज टाकण्यापूर्वी, काही गोष्टींचा विचार करणे आवश्यक आहे.
हळू सुरू करा:
तुम्ही धीर धरा आणि अनवाणी चालण्याच्या 15 ते 20 मिनिटांच्या लहान सत्रांपासून सुरुवात करा.
लेखक म्हणतात की तुम्ही तुमचे पाय आणि घोट्याला नवीन वातावरणाशी जुळवून घेण्यास परवानगी देणे अत्यावश्यक आहे.
तुमच्या पायांना शूजशिवाय चालण्याची सवय लागल्याने तुम्ही अंतर आणि वेळ वाढवू शकता.
जर तुम्हाला नवीन वेदना किंवा अस्वस्थता जाणवत असेल तर आराम करा . “अनवाणी चालणे हा योग्य पर्याय वाटत असला, तरी काही धोके आहेत ज्यांचा विचार केला पाहिजे,” असे लेखक स्पष्ट करतात.
“पायात योग्य ताकद नसल्यास, तुम्हाला चालण्याची क्षमता कमी असण्याचा धोका असतो, ज्यामुळे तुम्हाला दुखापत होण्याचा धोका वाढतो.
तुमचे आयुष्य शूजमध्ये घालवल्यानंतर तुम्ही अनवाणी चालणे समाविष्ट करण्यास सुरुवात केली आहे का, याचा विचार करणे विशेषतः महत्वाचे आहे,”.
घरामध्ये वापरून पहा . तुम्ही फुटपाथवर धावण्याआधी, तुमच्या अनवाणी पायांना तुमच्या घरातील सुरक्षित पृष्ठभागाची सवय लावणे चांगली कल्पना असू शकते.
लेखक म्हणतात की सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे घरातील पृष्ठभाग वापरणे ज्यावर तुम्ही चुकून पाऊल टाकू शकता असे तुम्हाला माहीत आहे.
सुरक्षित पृष्ठभागांवर सराव करा . एकदा तुम्ही घरामध्ये प्रभुत्व मिळवल्यानंतर, कमी धोकादायक असलेल्या बाहेरील पृष्ठभागावर चालण्याचा प्रयत्न करा, जसे की टर्फ, रबर ट्रॅक, वालुकामय किनारे आणि गवत.
मिनिमलिस्ट शू वापरण्याचा विचार करा .तुमचे पाय कमी संरचनेत आणि तुमच्या शूजच्या पॅडिंगशी जुळवून घेत असताना, तुम्ही पूर्णपणे अनवाणी जाण्यापूर्वी किमान शू वापरण्याचा विचार करू शकता.
समतोल व्यायामासह प्रयोग करा . लेखक शिफारस करतो की तुम्ही एका पायावर उभे राहून किंवा स्वत:ला तुमच्या पायाच्या बोटांवर दाबा आणि हळू हळू खाली जा यांसारख्या साध्या शिल्लक व्यायामाने सुरुवात करा.
तुम्हाला अनवाणी असणे आवश्यक आहे असे क्रियाकलाप करून पहा :
योग, पिलेट्स किंवा मार्शल आर्ट्स यांसारख्या अनवाणी पायांनी केलेल्या क्रियाकलापांचा लाभ घ्या.
दुखापतीसाठी आपल्या पायांची तपासणी करा: रोज आपल्या पायाच्या तळाशी दुखापत करण्यासाठी तपासा, कारण अनेकांच्या पायात संवेदना कमी झाल्या आहेत.
अनवाणी धावणे किंवा हायकिंग यासारख्या अधिक कठोर क्रियाकलापांचा समावेश केला जाऊ नये जोपर्यंत तुम्ही या प्रकारच्या क्रियाकलापांसाठी तुमचे पाय तयार करण्यासाठी पुरेसा वेळ घालवत नाही.
जर तुम्हाला आराम केल्यानंतर तुमच्या टाचांमध्ये दुखत असेल किंवा तुम्ही चालत असताना दुखत असेल, तर तुम्हाला सपोर्टिव्ह शूजवर परत जावे लागेल आणि तुमचे पाय बरे झाल्यावर हळूहळू पुन्हा सुरुवात करावी लागेल.
टीप : वरील माहिती अजून hypothesis स्वरूपात आहे व याला सर्व वैद्यकीय क्षेत्रात संपूर्ण मान्यता नाही.
येणाऱ्या काळात कदाचित संपूर्ण वैद्यकीय शास्त्र याला जुनाट आजारांवरचा उपाय म्हणून मान्य करतील किंवा करणारही नाहीत;
पण आपण आपल्या अनुभवावरून शिकत राहायचे आणि आरोग्यासाठी चांगले उपाय करत राहायचे.
अनवाणी चालताना पायांची सुरक्षितता सांभाळणे हेही अत्यावश्यक आहे आणि विशेषतः मधुमेह असलेल्यांनी तज्ज्ञांच्या सल्ल्याने आणि खबरदारी घेऊन हे करावे.